Aktualności

Przewlekła niewydolność żylna

U osób z predyspozycjami rodzinnymi żylaki mogą pojawić się już w wieku 18 lat. Także pojawienie się żylaków w późniejszym wieku jest bardziej prawdopodobne u osób pochodzących z rodzin, w których one występowały.

 

Z definicji

przewlekła niewydolność żylna (pnż) to zespół objawów pojawiających się w następstwie utrudnionego odpływu krwi żyłami kończyn dolnych.

 

Fizjologia

Naczynia żylne kończyny dolnej dzielimy na żyły powierzchowne i głębokie, połączone ze sobą żyłami przeszywającymi. Wewnątrz naczyń żylnych znajdują się zastawki. Dzięki ich obecności krew nie cofa się, lecz płynie z dołu do góry, w jednym kierunku (dosercowo) oraz z układu powierzchownego do głębokiego.

 

Patologia

to zaburzenie funkcji zastawek, powodujące cofanie się krwi, co doprowadza do zastoju krwi i nadciśnienia w układzie żylnym kończyny dolnej.

 

Przyczyny zaburzeń

Niekiedy mogą być one wrodzone – wrodzone przetoki tętniczo-żylne, niedorozwój zastawek lub nawet ich brak.
Przyczyny wtórne to przebyta zakrzepica żylna (tzw. zespół pozakrzepowy), zmiany hormonalne, ucisk żył, długie pozostawanie w pozycji stojącej lub siedzącej, wysoka temperatura otoczenia. Stany te doprowadzają do powstania nadciśnienia żylnego, które powoduje nadmierną przepuszczalność włośniczek (obrzęk, uszkodzenie tkanek), nadmierną lepkość krwi (zatory) lub uwalnianie mediatorów stanu zapalnego i wolnych rodników (uszkodzenie tkanek, obrzęk).
Trzeba też wymienić zespół pozakrzepowy, który powstaje w wyniku ponownego udrożnienia żył, pierwotnie niedrożnych z powodu zakrzepicy (zakrzepica ma charakter nawrotowy i wystąpi ponownie u 30-40% osób). Charakteryzuje się upośledzeniem funkcji pompy mięśniowej i nadciśnieniem w układzie żylnym.
Zmiany zlokalizowane są najczęściej powyżej kostki przyśrodkowej. Główne objawy to ból, obrzęk, stan zapalny skóry i tkanki podskórnej, przebarwienia skóry goleni, żylaki, owrzodzenia.

 

Objawy

przewlekłej niewydolności żylnej są charakterystyczne, dobrze znane:
1. Uczucie ciężkości i wrażenie rozpierania tkanek kończyn dolnych. Nasila się pod koniec dnia, po długotrwałym staniu lub siedzeniu, także pod wpływem wysokiej temperatury otoczenia.
2. Bóle kończyn dolnych. Występują najczęściej po długim staniu. Lokalizują się w okolicy dołu podkolanowego i w przebiegu żyły odpiszczelowej. Ból nasila się wraz z rozwojem zmian zapalnych, dlatego należy zwracać uwagę na każdą zmianę intensywności i charakteru bólu oraz wykluczyć zakrzepowe zapalenie żył i niedrożność układu żylnego.
3. Kurcze mięśni łydek. Występują najczęściej w nocy, w pozycji leżącej.
4. Drętwienia kończyn dolnych. Objawy nasilają się w pozycji stojącej, a zmniejszają się po odpoczynku i uniesieniu kończyny.

 

Diagnostyka

Najczęściej wykonuje się: próby opaskowe, pomiary obwodów kończyn, badanie dopplerowskie z zastosowaniem fali ciągłej, USG z badaniem dopplerowskim.
Inne badania wykonywane ze szczególnych wskazań: pletyzmografia, flebografia, termografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.

 

Sposoby leczenia

Najczęściej (w około 80% przypadków) jest to leczenie zachowawcze. Ponadto stosowana jest skleroterapia oraz leczenie operacyjne.

 

Podstawą leczenia zachowawczego jest terapia kompresyjna (opaskami elastycznymi lub pończochami uciskowymi) oraz stosowanie leków flebotropowych. Większość preparatów flebotropowych opartych jest na surowcach pochodzenia roślinnego.

Nasienie kasztanowca Hippocastani semen

– zawiera saponiny, flawonoidy, garbniki katechinowe, skrobie, cukry, sterole, związki mineralne. Najważniejszą saponiną jest beta-escyna, która hamuje aktywność syntetazy prostaglandyn, zmniejsza odczyn zapalny, zmniejsza nadmierną przepuszczalność naczyń, działa przeciwobrzękowo, przyspiesza wchłanianie płynu surowiczego z już istniejących obrzęków, zwiększa napięcie ściany żylnej, poprawia przepływ krwi w naczyniach żylnych, poprawia utlenowanie i odżywienie tkanek.

 

Kora kasztanowca Hippocastani cortex

Kora kasztanowca – zawiera kumaryny (eskulinę, eskuletynę, skopoletynę), garbniki, saponiny, flawonoidy. Dzięki obecności eskuliny surowiec wykazuje właściwości podobne do czynnika witaminowego P. Poprawia elastyczność naczyń, usprawnia przepływ krwi w naczyniach żylnych i przeciwdziała zastojom żylnym, poprawia utlenowanie i odżywienie tkanek oraz przeciwdziała stanom zapalnym.

 

Ziele ruty Ziele ruty Rutae herba

– także ziele gryki (Fagopyri herba), ziele fiołka trójbarwnego (Violae tricoloris herba), kwiat bzu czarnego (Sambuci flos), kwiatostan głogu (Crataegi inflorescentia) – zawierają cenny flawonoid – rutynę (rutozyd).
Rutyna uszczelnia naczynia włosowate, zmniejsza łamliwość naczyń, unieczynnia niektóre enzymy tkankowe (m.in. hialuronidazę), działa przeciwzapalnie, hamuje oksydazę askorbinową (zapobiega utlenianiu witaminy C), ma właściwości oksydoredukcyjne.

 

Liść mięty pieprzowej Menthae piperitae folium

– także owoc pomarańczy (Aurantii fructus). Zawierają flawonoid-hesperydynę.
Hesperydyna ma właściwości podobne do czynnika witaminowego P. Zmniejsza nadmierną przepuszczalność naczyń, zmniejsza zastój żylny i obrzęki, zmniejsza nadmierną lepkość krwi, hamuje utlenianie witaminy C.

 

Kłącze i korzeń ruszczyka Rusci rhizoma et radix

Zawiera saponiny (ruskogeninę), olejek, sole potasowe i żywice. Ruskogenina wpływa wzmacniająco na ściany naczyń żylnych, poprawia przepływ żylny, zmniejsza zastój i obrzęki, zmniejsza odczyn zapalny.

 

Przewlekła niewydolność żylna stanowi poważny problem społeczny. W Polsce około 35% kobiet i około 15% mężczyzn cierpi z tego powodu. Zbyt późne rozpoznanie prowadzi często do wykluczenia z aktywnego życia zawodowego i społecznego oraz jest przyczyną inwalidztwa. Dlatego już początkowe objawy niewydolności powinny skłonić chorego do wizyty u lekarza, ponieważ tylko wczesne rozpoznanie i leczenie decydują o pomyślnym rokowaniu.

 

Cały artykuł dostępny na stronie: panacea.pl